W czerwcu 2020r. ukazała się monografia naukowa pt. „Zarządzanie jakością powietrza”, która jest wynikiem projektu AIR TRITIA o nazwie „Ujednolicone podejście do systemu zarządzania zanieczyszczeniem powietrza dla funkcjonalnych obszarów miejskich w regionie TRITIA”. Monografia jest wynikiem trzyletniej pracy międzynarodowego zespołu projektowego. Przedstawia niektóre problemy i wyzwania związane z zarządzaniem jakością powietrza, podejmując jeden z najważniejszych problemów środowiskowych jakim jest zanieczyszczenie powietrza. Zgromadzone opinie naukowców i instytucji badawczych trzech krajów – Republiki Czeskiej, Słowacji i Polski - z różnych dziedzin naukowych, zapewniają kompleksowe podejście do tematu. Publikacja zawiera rozdziały zajmujące się stroną zarówno praktyczną, jak i teoretyczną zagadnienia. Pierwsza część monografii opisuje źródła zanieczyszczenia powietrza i założenia meteorologiczne dotyczące rozchodzenia się zanieczyszczeń. Druga część przedstawia modelowanie i monitorowanie jakości powietrza. Na końcu opisano strategię zwalczania zanieczyszczeń powietrza dostosowaną do potrzeb poszczególnych funkcjonalnych obszarów miejskich, którą opracowano w ramach projektu AIR TRITIA.
Głównym celem projektu było znalezienie rozwiązania dla problemów wynikających z zanieczyszczenia powietrza w rejonie polsko-czesko-słowackim tzw. obszarze TRITIA. Obejmuje on wspólne terytorium przygraniczne, a więc: Region Morawsko-Śląski w Czechach, Województwo Śląskie i Opolskie w Polsce oraz Samorządowy Kraj Żyliński na Słowacji. Pod względem jakości powietrza jest to obszar mający podobne cechy wpływające na jego stan, takie jak występowanie obszarów o dużym zaludnieniu, obecność ciężkiego przemysłu i intensywny transport drogowy. Dlatego też ważne było opracowanie metod i instrumentów zarządzania pozwalających na poprawę jakości powietrza na dużym terenie, obejmującym cztery przygraniczne regiony: kraj śląsko-morawski, woj. opolskie i śląskie oraz kraj żyliński.
Strategie dotyczące jakości powietrza, w przeciwieństwie do innych stałych strategii terytorialnych, muszą uwzględniać fakt, że zanieczyszczenia powietrza przenoszone są ponad granicami państw i dlatego konieczna jest współpraca tych krajów. Uczestniczące w projekcie miasta będą dysponować systemem informatycznym wspomagającym działania naprawcze dostosowane do ich potrzeb.
System informatyczny AQMS (Air Quality Management System) zawiera dane przestrzenne źródeł zanieczyszczeń, wyniki analiz i modelowania, obejmujące zarówno emisję związaną z ogrzewaniem budynków, zanieczyszczeniami przemysłowymi, i transportem drogowym. Z jego pomocą można również planować przedsięwzięcia zmierzające do poprawy jakości powietrza i ocenić koszty oraz pozytywne skutki jakie przyniesie ich realizacja. Informacje są dostępne w postaci interaktywnych map. W oparciu o system AQMS można zatem wskazywać kierunki podejmowania skutecznych działań opierając się między innymi na danych geograficznych czy demograficznych.
Projekt AIR TRITIA finansowany był z Programu Interreg CENTRAL EUROPE. Wkrótce monografia będzie udostępniona na stronie internetowej projektu: www.interreg-central.eu/Content.Node/AIR-TRITIA.html