11 kwietnia br. odbyła się w Głównym Instytucie Górnictwa konferencja projektu o akronimie STAMS pt.: „Długoterminowa ocena stabilności i monitoring zatopionych szybów”, którego realizacja dofinansowana jest przez europejski Fundusz Badawczy Węgla i Stali, a także przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach krajowych środków finansowych na naukę.
Projekt STAMS koncentruje się na zagadnieniach związanych z monitoringiem i oceną stateczności częściowo lub całkowicie zatopionych szybów górniczych. Obecnie w Unii Europejskiej, w związku z głęboką restrukturyzacją sektora wydobywczego węgla kamiennego, występuje coraz więcej szybów górniczych zlikwidowanych czy przeznaczonych do likwidacji, dlatego badania takie są szczególnie ważne. Projekt realizowany jest przez międzynarodowe konsorcjum złożone z przedstawicieli uniwersytetów, jednostek badawczych oraz partnerów przemysłowych z Polski, Hiszpanii, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii.
Szczególnie ważny jest udział w projekcie 4 partnerów przemysłowych – dwóch producentów węgla, tj.: Polska Grupa Górnicza S.A. i Hulleras del Norte HUNOSA z Hiszpanii oraz dwóch partnerów zajmujących się restrukturyzacją kopalń i zarządzaniem ich majątkiem po likwidacji – tj. Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. oraz Coal Authority z Wielkiej Brytanii – mówi dr inż. Zbigniew Lubosik, kierownik projektu i z-ca Naczelnego Dyrektora GIG ds. Geoinżynierii i Bezpieczeństwa Przemysłowego. Obecnie w Polsce występuje 16 szybów częściowo lub całkowicie zatopionych zlokalizowanych na terenach zurbanizowanych. Utrata stateczności ich obudowy może mieć groźne konsekwencje w postaci zatopienia sąsiadujących kopalń, szybów, a nawet niżej położonych obszarów miejskich. Oprócz zaburzeń warunków hydrogeologicznych rezultatem może być też zniszczenie infrastruktury technicznej w rejonie szybu. Z uwagi na ograniczenia techniczne do tej pory w Polsce nie prowadzono badań obudowy szybowej na odcinkach zatopionych. Udział i zaangażowanie przedsiębiorstw górniczych, świadczy, że realizacja projektu była potrzebna, a jego wyniki znajdą zastosowanie w praktyce i przyniosą korzyści dla przemysłu.
W ramach projektu opracowana została m.in. nowa sonda, dzięki której można określić stan techniczny obudowy szybowej na odcinkach zatopionych co stanowiło dotychczas duży problem. Urządzenie przystosowane jest do pracy w warunkach wysokich ciśnień i przeszło pomyślne testy w zatopionych szybach. Zastosowanie sondy umożliwia zebranie szeregu danych, które pozwalają na opracowanie wiarygodnych modeli numerycznych i w konsekwencji na długookresową ocenę stateczności zatopionych szybów górniczych.